economie
Maatschappij

Co-creatie voor een circulaire economie

19.02.2019
door Fokus-online.be

Een koolstofarme economie is onmogelijk zonder een circulaire economie. En een circulaire economie moet rekening houden met de draagkracht van ons natuurlijk kapitaal of is uiteindelijk niet duurzaam. Dat is de groeiende consensus tussen wetenschappers (IPCC, IPBES, IRP) en in toenemende mate ook beleidsmensen. 

Die conclusie moet aanzetten om een sterkere analyse te maken van hoe gebruik van grondstoffen en materialen enerzijds en de uitstoot van broeikasgassen anderzijds elkaar beïnvloeden. Dat moet leiden tot veranderingen in beleid, technologie en hoe we produceren en consumeren. We moeten voorbij aan de idee dat we er wel komen door een beter afvalbeleid of een gefragmenteerd en grotendeels geïsoleerd materialenbeleid.

Meer dan…  

In Europa wordt er nog vaak sterk gefocust op het oplossen van de symptomen – afval in dit geval -en niet gewerkt aan de oorzaak van het probleem. De verklaring is deels te vinden in het feit dat er wetgeving en beleid rond afval bestaat. Dat zorgt voor tastbare doelstellingen en een duidelijk kader, dat rechtszekerheid biedt voor investeringen. Maar een circulaire economie gaat verder dan afval en recyclage alleen. Toegang tot, gebruik en impact van hulpbronnen, duurzaam design, nieuwe consumptiepatronen… Buiten die technische aspecten, spelen ook economische en sociale aspecten een belangrijke rol. Wie is er bijvoorbeeld eigenaar van grondstoffen en materialen en dus verantwoordelijk om ze in de economische waardencyclus te houden? Wat is de rol van consumenten? Gaan we van bezit naar product- en dienstengebruik?

Geïntegreerd beleid 

Klimaat-, grondstoffenefficiëntie-, en biodiversiteitsdoelstellingen moeten op elkaar afgestemd worden en door geïntegreerd beleid richting een integrale duurzaamheid van productie- en consumptiesystemen gaan. Dat is geen nieuwe doelstelling. Maar een logisch gevolg van internationale afspraken in het Parijse klimaatakkoord, de Circulaire Economiestrategie en de biodiversiteitsdoelstellingen die internationaal en Europees zijn afgesproken. Ze worden helaas nog te vaak geïsoleerd benaderd in beleid, technologie en in onderzoek en innovatie.

Het circulaire economieconcept is een complex gegeven, dat een aanpak op verschillende niveaus vraagt.

Transitie 

Dat vereist een serieuze omslag. Een transitie van een schaalniveau, aan een snelheid die een geloofwaardig antwoord biedt op klimaatdoelstellingen en met een ontkoppeling tussen economische performantie en grondstoffengebruik. Dat vraagt kennis over de volledige grondstoffenkringloop. En betrokkenheid van alle partijen. Er is nood aan co-creatie en nieuwe informatiestromen. Bijvoorbeeld door middel van block chain om materialen te traceren doorheen de economische cycli.

Experimenteren

Het circulaire economieconcept is een complex gegeven. Dat vraagt een aanpak op verschillende niveaus en een mix van verschillende maatregelen. Er bestaat geen silver bullet-oplossing. Experimenteren met disrupitive approaches – inclusief ruimte om te mislukken -is een deel van het traject. Vlaanderen was altijd al een van de pioniers in de beweging van een afval- naar een materialenbeleid en er is bovendien de ambitie om tot de koplopers te behoren in onderzoek, technologieontwikkeling en innovatie.

Vorig artikel
Volgend artikel