protest
Maatschappij

Effectief protesteren doe je zo

Zowat iedere media – ook buitenlandse – hebben het al enkele weken over de jonge ‘bosbrossers’ die onze hoofdstad overspoelen. En als je je zelf niet middenin de klimaatmars bevond, kon je er in ieder geval (letterlijk) moeilijk omheen. Er werd dan ook een stevig record verbroken: 70.000 mensen maakten in Brussel deel uit van de grootste klimaatmars ooit in ons land. De boodschap is luid en duidelijk, maar dringt die ook door, of verdampt die met zowat de rest van de aarde?

Zowat iedere media – ook buitenlandse – hebben het al enkele weken over de jonge ‘bosbrossers’ of klimaatjongeren die onze hoofdstad overspoelen. Als je je zelf niet middenin de mars bevond, kon je er in ieder geval (letterlijk) moeilijk omheen. Er werd dan ook een historisch record verbroken: 70.000 mensen maakten deel uit van de grootste klimaatmars ooit in ons land. De boodschap is luid en duidelijk, maar dringt die ook door, of verdampt die met zowat de rest van de aarde?

Niet enkel de overheid hoeft overtuiging, ook heel wat inwoners van ons land staan sceptisch tegenover het idee van de straat optrekken bij onmatige ontevredenheid. In het geval van de spijbelaars die furore maken in naam van het klimaat, is het niet altijd duidelijk of iedere leerling buiten de schoolmuren gaat voor het geven van een duidelijk signaal, dan wel gewoon een weg zoekt uit het klaslokaal. Is burgerprotest dan eigenlijk nuttig?

Aangeboren verontwaardiging

Hoor je in ‘Team Ja’ (… ik ben er absoluut zeker van dat protest voeren enig verschil maakt in onze samenleving), dan moet je één man als voorbeeld stellen: Jef De Ranter. De naam zegt je wellicht niet veel, maar als je online zoekt op ‘beroepsbetoger’, is hij de eerste die verschijnt. “Door actie te voeren, kan men resultaat bereiken. Daar ben ik heel hard van overtuigd”, klonk het een aantal jaar geleden in een Radio 1-reportage. En De Ranter kan het weten: hij was jarenlang steevast aanwezig bij zowat iedere betoging die plaatsvond in ons land. Zo liep hij bijvoorbeeld mee in een betoging die ervoor zorgde dat de rampenwet er doorkwam en de inwoners van Ruisbroek, dat in 1976 overstroomde, vergoed werden.

protest

Wil jij zelf ook opkomen voor de rechten van de mens/planeet, eventueel in volledige Ranter-trant, dan kun je op volgende zaken letten. Een protest guide:

Op een plezante manier

Oké, dus je bent ontevreden. Kwaad zelfs. Niet bepaald de meest aangename emotie, maar dat wil niet zeggen dat je het protest niet ‘plezant’ kunt houden. Voor De Ranter moest iedere betoging toch enigszins leuk blijven – ‘een beetje animatie geven’ –  en dat deed hij op twee manieren: een aangepaste tenue en een zinderende slogan. Zo verkleedde hij zich bijvoorbeeld al eens als baby. Yes, met bijhorende luier. Iedere betoging opnieuw zorgde hij ervoor dat hij zo ‘onherkenbaar herkenbaar’ was, dat mensen hem zelfs niet meer uit de menigte konden halen als hij het een keertje niet verkleed to the max was.

Een tragi-komisch beeld zegt meer dan duizend woorden in een open brief.

Protest-tenue

Met een aangepaste klederdracht eis je namelijk aandacht – en laat dat nu exact zijn wat je zoekt als betoger. Denk maar aan de eindeloze fotogalerijen van de klimaatmars die je momenteel online terugvindt, van jongeren die bijvoorbeeld verkleed zijn als struik of bedreigde diersoort. Het blijft je bij en doet je bovendien ook lachen, toch? Een (tragi-komisch) beeld zegt namelijk meer dan duizend woorden in pakweg een open brief. En het doet mensen eraan herinneren wat er precies op het spel staat. Bovendien impliceert het een extra laag van engagement. Als je namelijk de tijd en de moeite neemt om met een (origineel) kostuum op de proppen te komen, laat je zien dat je echt om de zaak geeft en bereid bent een stuk van je kostbare vrije tijd eraan te geven.

Uniformeel

In sommige gevallen ligt je outfit bij wijze van spreken al klaar. Denk maar aan de ‘gele hesjes’ in Parijs, en nu ook de tegenbeweging van de ‘rode sjaaltjes’ die betogen om “de democratie en de instellingen te verdedigen” tegenover het geweld van de ‘gele hesjes’.  Maar het hoeft niet enkel met een kleurcode te zijn. Soms werken symbolen evenzeer om te laten zien dat je achter een bepaalde zaak staat. Gisteren, bijvoorbeeld, hielden leerlingen en leerkrachten van het Onze Lieve Vrouw-Hemelvaartinstituut in Waregem een stil protest, met plakband over hun mond geplakt (en in het zwart gehuld). Om hun ongenoegen over de geplande hervorming te uiten. Het zijn maar enkele voorbeelden van veel verschillende soorten “protest-uniformen”.

Als je wil demonstreren voor een bepaald doel, moet je er niet puur voor jezelf staan.

Slogans scanderen

Toch mag ook de kracht van woorden tijdens een protest niet worden vergeten. Je hoeft niet altijd een uitgebreid manifest te schrijven om de aandacht te trekken van de beleidsmakers. Een paar gevatte woorden doen de truc evenzeer, en dan hebben we het niet over een beperkt aantal Twitter-tekens. Wat werkt dan wel? Good, old fashioned kartonnen borden of spandoeken met geverfde/getekende slogans! Zo deed De Ranter het (‘Anders, Vervotte, laat ik dikke protte… op uw kabinet’) en zo doen de klimaatjongeren het ook. Een voorbeeldje dat je ongetwijfeld al bent tegengekomen: ‘Ik val op mannen met een kleine… ecologische voetafdruk.’ Gevat, grappig en het raakt de kern. Een ander voorbeeld, in combinatie met het kostuum van de struik die al eerder werd aangebracht: ‘Laat mij niet de laatste struik op aarde zijn’. Het is een toekomstbeeld dat absurd lijkt, maar ook al te realistisch.

Geluk hebben …

Los van de uiterlijke benodigdheden, was er nog een sleutelelement in het succesvol betogen volgens Jef De Ranter: delen. Met een verleden in de legerdienst in Congo, kwam De Ranter in contact met armoede. Later werkte hij een tijdje met mentaal gehandicapten en nog later in zijn leven werd zijn vrouw zwaar ziek. Hij besefte hoeveel geluk hij had om gezond te zijn en in een welgesteld land als België te zijn geboren. En net daarom kwam hij op voor zij die niet zo fortuinlijk waren.

… en het willen delen

Als je dus wil demonstreren voor een bepaald doel, dan moet je er niet puur voor jezelf staan. Bosbrossers die gewoon hun wiskunde-test willen ontlopen, betogen niet echt. Meewandelen met de klimaatmars omdat je toch niet anders te doen had op zondag en al je vrienden waren er, is niet betogen. Willen delen in het geluk dat je hebt – zoals de ouders en grootouders die nu samen met hun (klein)kinderen de straten optrekken – is waar het om draait. Als jij kon opgroeien zonder echt te merken dat het klimaat stilaan begon te verschrompelen, ondersteun dan de jongeren die hier anno 2019 wel van wakker liggen. Het is tenslotte hun toekomst.

Weet waarom

Tenslotte moet je geen boodschap scanderen als je die niet omzet in de praktijk. Het mist compleet zijn effect als je meedoet met de klimaatmars en je niet eens twee keer nadenkt in de supermarkt of je dat zakje zou laten voor die bus melk en wat ontbijtgranen. Niet dat je je hele levensstijl moet omgooien, maar demonstreren hoor je tenslotte wel met hart en ziel te doen. Als je effectief wil opkomen voor zij die het minder hebben of voor het welzijn van de toekomst, dan moet je zelf proberen niet langer deel uit te maken van het probleem. Weet waarom je kwaad, gefrustreerd, verontwaardigd of door en door triest bent. Breng dat over aan onwetenden, door de pijnpunten duidelijk te communiceren en de beleidsmakers onder druk te zetten. Doe het eventueel met de nodige portie humor en niet al te belerend. Zet een demonstratie op poten die nazindert, zonder ooit heil te zoeken in enige vorm van geweld.

Niet iedereen hoeft natuurlijk een volleerde beroepsbetoger te worden zoals Jef De Ranter. Maar er gebeurt op zijn minst iets. En nu is het simpelweg afwachten of de klimaatmars effectief genoeg rimpeleffect veroorzaakt.

29.01.2019
door Fokus-online.be

Ontdek meer

Vorig artikel
Volgend artikel