automatisering
Business

Veiligheid in een geautomatiseerde werkomgeving: niet vanzelfsprekend, wel veelbelovend

15.11.2021
door Bavo Boutsen

Heel wat industriële werkomgevingen ondergingen de voorbije jaren een grondige metamorfose. Tal van werknemers kregen het gezelschap van robots en cobots. Die golf van automatisering zorgt voor nieuwe kansen, maar brengt ook heel wat nieuwe veiligheidsuitdagingen met zich mee.

Futuristisch of realistisch?

Magazijnen en fabrieken die nagenoeg volledig aangestuurd worden door geautomatiseerde machines, voor velen klinkt het nog zeer futuristisch. Toch is het vandaag op al realiteit. Door de technologische ontwikkeling van de jongste jaren worden arbeiders massaal vervangen door geautomatiseerde systemen. Rekkenbouwer Stow, die volop inzet op automatisatie, won vorig jaar zelfs de titel van ‘onderneming van het jaar’.

Iedereen lijkt het er dan ook over eens dat deze evolutie geen tijdelijk fenomeen is. “Magazijnen zal men volledig automatiseren. Waardoor de menselijke aanwezigheid tot een minimum zal worden beperkt”, vertelt Sylvie Sepot van logistiek concultancybedrijf Logflow.

Het is cruciaal dat we de klanten duidelijk maken dat ze niet uit eigen beweging mogen sleutelen aan de sourcecode van de machines.

Hierdoor krijgen mensen die aan de slag gaan in dit soort omgevingen een volledig andere rol toebedeeld. Ze vervellen tot operatoren of bedieners die zo goed mogelijk moeten proberen samenwerken met de geautomatiseerde machines.

Operatorveiligheid

Omwille van hun gewicht en handelingssnelheid zijn deze cobots of andere geautomatiseerde toepassingen echter steeds een potentieel gevaar voor hun directe omgeving. Daarom is de veiligheid van operatoren steeds een prioritaire bezorgdheid bij de inrichting van dit soort werkomgevingen. Dat verklaart meteen ook waarom een automatisatieproces voorafgegaan door een zeer uitgebreide risicoanalyse.

“Hiervoor gebruiken wij een soort matrix die de hele werking van iedere machine in de specifieke context van een klant in kaart brengt”, verduidelijkt Fran Audenaert. Hij is Sales Engineer Automation bij Actemium, een bedrijf dat geautomatiseerde machines op maat ontwikkelt. “De focus ligt hierbij steeds op de operatorveiligheid. Daarnaast proberen we ook zoveel mogelijk te sensibiliseren en wijzen op de mogelijke gevaren.”

automatisering

Die sensibilisering richt zich ook op de IT-afdeling. “Het is cruciaal dat we de klanten duidelijk maken dat ze niet uit eigen beweging mogen sleutelen aan de sourcecode van de machines. Als je zelf een programma gaat schrijven voor pakweg een robotarm brengt dat uiteraard nieuwe gevaren met zich mee. Die hebben we op dat moment dus niet in kaart kunnen brengen”, legt Audenaert uit.

Grijze zone

Dergelijke voorzichtigheid is geenszins een overbodige luxe. Omdat de wetgeving rond nieuwe technologieën steeds pas kan worden opgesteld nadat deze al op de markt zijn gebracht, ontbreekt de facto het wettelijk kader op het moment van de installatie. Met andere woorden, automatisatieprocessen gebeuren wettelijk gezien vaak in een grijze zone.

Robotica of automatisch aangestuurde voertuigen zorgen sowieso voor een veiligere context.

“Daarom trachten wij vanuit onze eigen verantwoordelijkheid beslissingen te nemen”, pikt Sepot hierop in. “Elk gevaar is anders. Naast teruggrijpen naar de algemene richtlijnen voor machinebouw is het vooral een kwestie van gezond verstand”, vult Audenaert aan.

Overgangsperiode

Hierbij moet men benadrukken dat deze grote voorzichtigheid zich in de praktijk vertaalt in automatisering die over het algemeen erg veilig zijn voor iedereen die zich hierin begeeft. Zo zijn de risicopunten, plekken waar operatoren en machines dicht bij elkaar komen, veelal goed afgeschermd met sensoren, hekwerk of zelfs volledig afgescheiden gangpaden. “Robotica of automatisch aangestuurde voertuigen zorgen sowieso voor een veiligere context”, aldus Sepot.

“Eigenlijk zijn veiligheid en verdere automatisering recht evenredig verbonden met elkaar”, gaat Audenaert verder, die het huidige spanningsveld dan ook vooral ziet als een overgangsperiode. “Machines zullen ook op vlak van veiligheid enkel maar intelligenter worden en dus beter kunnen inspelen op de aanwezigheid van operatoren. Hierdoor zullen mens en machine op termijn kunnen samenwerken zonder dat alles op voorhand gebarricadeerd moet worden met hekkenwerk”, besluit Audenaert hoopvol.

Vorig artikel
Volgend artikel