mobiliteit
Mobiliteit

Koning auto wordt prins in de slimme stad

20.09.2023
door Marleen Walravens

Duurzaamheid, vergroening en IoT zullen het mobiliteitsbeleid van de steden naar een ander niveau brengen. Uitgekiende circulatieplannen, elektrische voertuigen, datagedreven technologieën en deelmobiliteit worden de nieuwe norm voor een leefbare stad.

mobiliteitProf. Dr. Imre Kesurü
Deputy director, VUB Mobilise Research Group

Wat zijn de grootste uitdagingen voor de mobiliteit in onze steden?

“Onze steden zijn een weergave van de transportplanning van de jaren 60 en 70, toen het wegennetwerk en de parkingfaciliteiten gebouwd werden rond snelle en onbegrensde individuele mobiliteit, wat nu een enorme druk zet op onze steden. In Brussel bijvoorbeeld beslaat de transportinfrastructuur een derde van de totale ruimte en is personen- en vrachtvervoer verantwoordelijk voor 28 procent van de CO2-uitstoot. De luchtvervuiling heeft een impact op de gezondheid van de stadsbewoners en elk verloren mensenleven door een ongeluk in het toenemende verkeer is er een te veel. De gemiddelde Belgische chauffeur brengt jaarlijks 39,4 uur door in de file, wat enorme economische verliezen veroorzaakt.”

Welke technologieën kunnen voor een leefbaardere situatie zorgen voor mens en verkeer?

“Digitalisatie is een belangrijke en beloftevolle trend binnen de mobiliteitssector, zowel voor transportbedrijven, lokale autoriteiten als voor reizigers. Gedigitaliseerde ticketverkoop en het aanbod van realtime informatie via smartphones zijn economisch voordelig voor de openbaarvervoermaatschappijen en heel toegankelijk voor de gebruiker. Innovatieve diensten zoals deelfietsen en -auto’s zijn te danken aan de digitalisatie, net zoals de ‘Mobility-as-a-Service’, die de verschillende vervoersopties geïntegreerd aanbiedt. Het grote gevaar van een volledige digitalisatie is dat kwetsbare bevolkingsgroepen met beperkte digitale vaardigheden niet ten volle kunnen genieten van de aangeboden diensten.” 

Zijn de innovatieve, ‘slimme’ oplossingen haalbaar voor de lokale overheden en de bedrijven?

“Nieuwe technologieën gebaseerd op big data en artificiële intelligentie zijn onmisbaar voor een beter management van stadsvervoer. Om deze nieuwe en complexe technologieën te begrijpen, te managen en te gebruiken, zijn lokale overheden alsmaar afhankelijker van privébedrijven. Die bieden niet noodzakelijk de duurzaamste oplossingen aan, maar eerder opties die voor hen het rendabelst zijn. Maar technologie alleen zal de problemen van de stedelijke mobiliteit niet oplossen. Aangepaste beleidsmaatregelen en een gedragsverandering met meer aandacht voor de milieu-impact van onze verplaatsingen zijn minstens even belangrijk: we moeten overstappen van een eigendoms- naar een deelmodel.” 

technologieJan Cools
CEO, Be-Mobile

Wat zijn de grootste uitdagingen voor de mobiliteit in onze steden?

“In België blijft de grootste uitdaging de historische focus op het bereikbaar houden van de stad voor de wagen, terwijl daar eigenlijk te weinig ruimte voor is in onze smalle stadscentra. Omdat het openbaarvervoersysteem niet optimaal functioneert en iedereen zoveel mogelijk de wagen blijft gebruiken, ontstaat er veel zoekverkeer naar parkeerplaatsen, wat vaak een vlotte circulatie verhindert. Aanbieders van deelmobiliteit, mobiele applicaties en ANPR-netwerken (automatic number plate recognition), maar ook het publiek transport zoeken samen met de stad naar oplossingen. Een stad die haar mobiliteitsbeleid wil wijzigen moet dus heel wat verschillende partijen aansturen en coördineren.”

Welke technologieën kunnen voor een leefbaardere situatie zorgen voor mens en verkeer?

“De beste manier is het analyseren en instellen van een parkeertarief. Daarnaast experimenteren sommige steden met ‘curbside management’: de stoeprand is ’s ochtends bestemd voor de schoolbus en overdag voor kortparkeren. ’s Avonds kan een bewoner er parkeren en in de zomer wordt het een speeltuin. Bij Be-Mobile zijn we ook voorstander van ‘road user charging’ waarbij de gebruiker betaalt voor de externe kosten van zijn mobiliteit (files, fijnstof, enzovoort). Mensen wegen zo beter af of een verplaatsing met de auto wel de moeite is. We zien ook initiatieven die gewenst gedrag belonen. Al deze toepassingen kunnen met specifieke software gecombineerd worden in een goed mobiliteitsplan.”

Zijn de innovatieve, ‘slimme’ oplossingen haalbaar voor de lokale overheden en de bedrijven?

“Een stad moet zorgvuldig nagaan wat haar mobiliteitsdoelstellingen zijn en welke maatregelen effectief zijn om die te bereiken. Soms kan een eenvoudige maatregel, zoals de invoering van betaald parkeren, gekoppeld aan voorrang voor het openbaar vervoer, of de aanleg van enkele fietsstraten al voldoende zijn. Deze slimme oplossingen zijn vandaag beschikbaar en haalbaar. Belangrijk is dat de stad de regie in eigen handen houdt en niet te afhankelijk wordt van de mogelijkheden van hun leveranciers, maar haar eigen beleid kan uitzetten. Het grootste obstakel blijft vandaag een duidelijk wetgevend kader waarbinnen de stad kan opereren, hoewel we al veel initiatieven in de goede richting zien.”

mobiliteitBart Ons
Senior Researcher, Transport & Mobility Leuven

Wat zijn de grootste uitdagingen voor de mobiliteit in onze steden?

“Ik noem er twee. De ‘Green Deal’ van de Europese Unie spoort duurzame stedelijke mobiliteit aan, met grote nadruk op de elektrificatie van voertuigen. Hiervoor zijn veel laadpalen nodig. Omdat die elektrificatie in de komende jaren zal versnellen, moet goed worden nagedacht over een laadpaalinfrastructuur aan parkeerstroken en parkeerterreinen. Een tweede uitdaging is het voeren van een datagedreven beleid. Heel veel nuttige informatie kan worden verrijkt door data van meerdere toepassingen samen te brengen op één gedeeld dataplatform. Nuttige informatie voor derden kan best ook als open data gedeeld worden. Dit brengt de stad een stap verder in de richting van een slimme stad.”

Welke technologieën kunnen voor een leefbaardere situatie zorgen voor mens en verkeer?

“Onze steden hebben al veel werk verricht om winkelstraten en pleinen autovrij te maken. De stadskern is steeds meer gericht op ontspanning, horeca en gezelligheid en is makkelijker bereikbaar te voet, met de fiets of met het openbaar vervoer. Zo verplaatsen mensen zich met meerdere vervoersmiddelen. In die zin is MaaS (mobiliteit als een dienst) een interessant concept omdat het een geïntegreerde dienst van verschillende vervoersmiddelen kan aanbieden. Verder zijn alle technologieën die informatie verspreiden nuttig voor mens en verkeer, zoals informatie over verkeersdrukte of vrije parkeerplaatsen. Informatie maakt een beter beleid mogelijk en bevordert zo de leefbaarheid.”

Zijn de innovatieve, ‘slimme’ oplossingen haalbaar voor de lokale overheden en de bedrijven?

“Slimme oplossingen worden stelselmatig geïmplementeerd. Pas echt slim wordt technologie bij het samenbrengen, hergebruiken en verrijken van data. Zo geven sensoren die de parkeertijd bewaken ook een beeld van de parkeerdruk. Intelligente verkeerslichten geven ook informatie over verkeersstromen. Een goed beleid gebruikt data om juiste inschattingen en onderbouwde beslissingen te maken. Steden kunnen ook anticiperen op opkomende technologieën zoals geautomatiseerde voertuigen of coöperatieve intelligente transportsystemen. Ze kunnen hiervoor bijvoorbeeld inzetten op de volledige digitalisatie van de stedelijke omgeving en innovatieve proefprojecten ondersteunen als gastheer.”

Vorig artikel
Volgend artikel